Η ιστορία της Αρχαίας Παλαίρου αποτελεί ένα συναρπαστικό κεφάλαιο της αρχαιολογικής έρευνας στην Αιτωλοακαρνανία. Περισσότερο από ένας αιώνας αναζητήσεων και εκσκαφών έχουν αποκαλύψει μυστικά που συνδέονται με την αρχαιότητα της περιοχής, αφήνοντας πίσω ένα πλούσιο παζλ που αναμένει να συμπληρωθεί.
Από τη μυκηναϊκή περίοδο μέχρι τη ρωμαϊκή εποχή, η Παλαίρου φέρει σημάδια αρχαίας πολιτιστικής κληρονομιάς. Τα τείχη που περιβάλλουν την πόλη, ανάμεσα σε τραπεζιόσχημα και πολυγωνικό σύστημα, αποτελούν μαρτυρία της πολεμικής και οικονομικής σημασίας που είχε κατά τους αρχαίους χρόνους. Επίσης, οι εντυπωσιακές εγκαταστάσεις του αρχαίου λιμανιού στη σημερινή Πογωνιά αποτελούν ακόμα ένα από τα μυστήρια που περιμένουν να αποκαλυφθούν.
Η θέση του φρουρίου στη Στέρνα, κατά τον 5ο αιώνα π.Χ., αντιπροσωπεύει τη στρατηγική σημασία της περιοχής προς τις βορειοδυτικές και νοτιοανατολικές κατευθύνσεις. Οι ερευνητές διίστανται ως προς την ταυτότητα της αρχαίας πόλης που ελέγχονταν από αυτό, με θεωρίες που αναφέρονται είτε στο Σόλλιον είτε στη Νήρικο.
Η γεωγραφική διάταξη της περιοχής επίσης προσφέρει αινίγματα. Η ύπαρξη λιμνοθάλασσας και η σημασία του καναλιού που αποκόπηκε την περιοχή από την Αιτωλοακαρνανία ανοίγουν νέες προοπτικές για την κατανόηση της γεωγραφίας και της κοινωνικής οργάνωσης της αρχαίας Παλαίρου.
Τέλος, οι θεωρίες που συνδέουν τη Πλαγιά με την Ομηρική Ιθάκη προσφέρουν μια ακόμα διάσταση στο μυστήριο. Η πιθανή σχέση του Οδυσσέα με την περιοχή, όπως περιγράφεται στα έργα των αρχαίων ποιητών, ενισχύει την ιδέα μιας παλαιάς και πλούσιας ιστορίας που αξίζει να ανακαλυφθεί.
