Η ελληνική κυβέρνηση προχωρά σε μια σημαντική αναδιοργάνωση, του τομέα ύδρευσης και αποχέτευσης σε όλη τη χώρα, μια κίνηση που στοχεύει στην αύξηση της αποτελεσματικότητας και της οικονομικής βιωσιμότητας των υπηρεσιών αυτών. Η κεντρική ιδέα του νέου νομοσχεδίου είναι η συνένωση των δημοτικών επιχειρήσεων ύδρευσης και αποχέτευσης (ΔΕΥΑ) σε μια ενιαία εταιρεία ανά νομό, απαλλαγμένη από τα χρέη που έχουν συσσωρευτεί μέχρι σήμερα. Αυτή η νέα ενέργεια μπορεί να χαρακτηριστεί και ως ένα νέο χτύπημα στην τοπική αυτοδιοίκηση.
Αναδιάρθρωση με Στόχο την Αποτελεσματικότητα
Το σχέδιο νόμου, που παρουσιάστηκε πρόσφατα στην Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ), προτείνει τη συνένωση των υφιστάμενων ΔΕΥΑ, με σκοπό να παραμείνει μόνο μία εταιρεία ανά νομό. Η αναδιάρθρωση αυτή αποσκοπεί στη βελτίωση της διαχείρισης των πόρων και στη μείωση των λειτουργικών δαπανών, επιτρέποντας έτσι καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, το προσωπικό των υφιστάμενων εταιρειών θα διατηρηθεί, διασφαλίζοντας ότι η μετάβαση θα γίνει με όσο το δυνατόν λιγότερες αναταραχές.
Κίνητρα για Συνενώσεις και Εκτός Νομού
Η κυβέρνηση εξετάζει το ενδεχόμενο να δοθούν κίνητρα για τη συνένωση εταιρειών ύδρευσης και αποχέτευσης όχι μόνο εντός των νομών αλλά και μεταξύ όμορων νομών. Σκοπός είναι η δημιουργία μεγαλύτερων και πιο αποτελεσματικών σχημάτων, που θα μπορούν να ανταποκριθούν καλύτερα στις προκλήσεις της σύγχρονης διαχείρισης των υδάτων.
Ωστόσο, υπάρχουν και εξαιρέσεις στον κανόνα. Τα μικρά και μεσαία νησιά της χώρας δεν θα ακολουθήσουν το ίδιο μοντέλο, καθώς εκεί θα ενεργοποιηθεί η ΕΥΔΑΠ Νήσων, ένας συμβουλευτικός φορέας που παραμένει ανενεργός εδώ και αρκετά χρόνια. Η κίνηση αυτή αντανακλά την αναγνώριση των ιδιαίτερων συνθηκών που αντιμετωπίζουν τα νησιά, τόσο λόγω γεωγραφικών όσο και οικονομικών παραγόντων.
Απαλλαγή από Χρέη και Νέα Οικονομική Πολιτική
Μία από τις βασικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η αναδιοργάνωση είναι το ζήτημα των χρεών. Οι νέες εταιρείες που θα δημιουργηθούν θα είναι απαλλαγμένες από τα υφιστάμενα χρέη, τα οποία θα παραμείνουν στους δήμους που θα πρέπει να τα αποπληρώσουν σε 30 άτοκες δόσεις. Αυτό σημαίνει ότι οι δήμοι θα πρέπει να προσαρμόσουν τους προϋπολογισμούς τους για να καλύψουν τις οφειλές τους, αλλά η διαδικασία θα γίνει με τρόπο που δεν θα επιβαρύνει υπέρμετρα τους δημότες.
Η κίνηση αυτή αποσκοπεί στη δημιουργία βιώσιμων και οικονομικά υγιών εταιρειών ύδρευσης και αποχέτευσης, που θα μπορούν να επενδύσουν σε υποδομές και να προσφέρουν ποιοτικές υπηρεσίες στους πολίτες.
Ρόλος ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ σε Αττική και Θεσσαλονίκη
Στην Αττική και τη Θεσσαλονίκη, οι εταιρείες ύδρευσης και αποχέτευσης θα περάσουν εξ ολοκλήρου υπό τον έλεγχο των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ αντίστοιχα. Αν και οι εταιρείες αυτές έχουν ήδη την ευθύνη της παροχής νερού, μέχρι σήμερα πολλοί δήμοι διατηρούσαν την ευθύνη για τα τοπικά δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης. Με τη νέα νομοθεσία, αυτό αλλάζει, και οι δύο αυτές μεγάλες εταιρείες θα αναλάβουν πλήρως την ευθύνη για τη συντήρηση και λειτουργία των δικτύων αυτών.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η ΕΥΔΑΠ και η ΕΥΑΘ θα μπορούν πλέον να αναλάβουν και τη διαχείριση του δικτύου ομβρίων, κάτι που μέχρι σήμερα ήταν αρμοδιότητα των δήμων και περιφερειών. Αυτή η αλλαγή μπορεί να συμβάλει στην καλύτερη αντιμετώπιση των προβλημάτων πλημμυρών, αλλά και στην πιο αποτελεσματική διαχείριση των υδάτων σε περιόδους ξηρασίας.
Ρυθμιστικός Ρόλος της ΡΑΑΕΥ
Η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), πρώην Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, θα διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στην υλοποίηση αυτής της μεταρρύθμισης. Σύμφωνα με τον νόμο που ψηφίστηκε το 2023, η ΡΑΑΕΥ θα γνωμοδοτήσει για τη συγχώνευση των ΔΕΥΑ, ενώ θα αναλάβει και νέες αρμοδιότητες στον τομέα των υδάτων και των απορριμμάτων.
Ωστόσο, η πλήρης ενεργοποίηση της ΡΑΑΕΥ εξαρτάται από την έκδοση διαπιστωτικής πράξης από το Υπουργείο Περιβάλλοντος για τη συμπλήρωση του προσωπικού της. Μέχρι στιγμής, αυτή η διαδικασία δεν έχει ολοκληρωθεί, κάτι που μπορεί να καθυστερήσει την εφαρμογή του νέου πλαισίου.
