Μνήμης Στάχυα
(Για τις ψυχές του Πόντου)
Στα χώματα του Πόντου, π’ ανασπάλωσεν η λύρα,
κλάψεν η μάνα με το “παιδί μ'” στη μοίρα.
Απ’ τη Σαμψούντα ως την Τραπεζούντα,
καίγονταν οι ψυχές στ’ όνομα της λήθης.
Ξεριζωμός – 1914.
Οι Νεότουρκοι σπέρνουν θάνατο στα σοκάκια.
Μετά ήρθε κι ο Κεμάλ το 1919.
Και το αίμα ρίζωσε στη Μαύρη Θάλασσα.
«Εκένωσεν το Σαρίκαμις, εκάηκεν το Καρς,
έχαθαν τα παλληκάρια μας, έμειναν μοναχάς.»_
Εθνική εκκαθάριση με πυρ, ξίφος και εξορίες. Αμελέ Ταμπουρού, πορείες θανάτου στην
Ανατολή.
Στη Μαλάτειαν, στο Ερζερούμ – θρήνος και σιωπή. Εκατοντάδες χιλιάδες – Πόντιοι,
Αρμένιοι, Ίωνες.
Εθνική εκκαθάριση με πυρ, ξίφος και εξορίες.
Αμελέ Ταμπουρού, πορείες θανάτου στην Ανατολή.
Στη Μαλάτειαν, στο Ερζερούμ – θρήνος και σιωπή.
“Ήρθε το γράμαν το κακόν, ‘ς σο χώρ’ εμαζεύκαν,
ντο ήθελαν ‘κι ελέγαν, σο Τσεβίζλιν εγύρευκαν.”_
Φωτιά στο Αϊβαλί, στη Σμύρνη, στον Πόντο το ίδιο τραγούδι.
Φωτιά, ρήμαγμα, σταυρωμοί, βιασμοί.
Ο μικρασιατικός Ελληνισμός εσβήνετο
μες στην αδιαφορία της Δύσης και τον τρόμο της Ανατολή.
«Επήρανε τη μάνα μ» κι εγώ «μουν στο παζάρι, την ή
την ήκουσα που έκλαιγεν ‘ς σον δρόμον το φεγγάρι.”_
Ξεριζωμός, καρδίαν σκίζει σαν μαχαίρι,
815 κοινότητες, 1.134 εκκλησίες, στάχτη και χαΐρι.
Λύρα μ’, κλάψον, το σπίτι μας εχάθεν,
ο ξεριζωμός μας στον κόσμον εσκεδάσθεν.
Όσοι εγλιτώσαν, βρεθήκαν μες στις λάσπες του Θερμαϊκού.
Χωρίς βιος, χωρίς όνομα, με μια εικόνα και μια ευχή.
Μα κράτησαν τη γλώσσα, τη λύρα, τον χορόν.
Και μας άφησαν το χρέος: Μνήμη .
“Αχ Παναΐαν μ’, κράτει με, μη σπάσ’ η ψυή μου τώρα,
εχάθαμεν την Πατρίδα μας, εχάθ’ η πρώτη η χώρα.”_
Ο Πόντος δεν είναι μόνο παρελθόν.
Είναι φλόγα στο αίμα, τραγούδι και ανάσα.
Είναι η μνήμη που περνά από παππού σε παιδί
και γίνεται φωνή – φωνή που δεν σιωπά.
“Όσο η λύρα παίζει, ‘δε χάνεται η ρίζα.
Κι ο Πόντος ζει σ’ εμάς, στα μάτια, στην καρδιά.”_
