Ο Αχελώος, ένας από τους μεγαλύτερους ποταμούς της Ελλάδας, έχει βρεθεί στο κέντρο συζητήσεων για την υδροδότηση κρίσιμων περιοχών της χώρας, όπως η Αττική και η Θεσσαλία. Η ιδέα της εκτροπής μέρους των υδάτων του ποταμού δεν είναι καινούρια, αλλά αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα εξαιτίας των εντεινόμενων προβλημάτων λειψυδρίας που αντιμετωπίζουν τόσο οι αστικές περιοχές όσο και οι γεωργικές εκτάσεις.
Το Σχέδιο Εκτροπής και η Αττική
Η Αττική, με τη μεγαλύτερη πυκνότητα πληθυσμού στην Ελλάδα, βρίσκεται αντιμέτωπη με σοβαρά προβλήματα υδροδότησης, καθώς η ζήτηση νερού ξεπερνά τις διαθέσιμες ποσότητες. Σύμφωνα με το σχέδιο που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ) το 2024, η λύση περιλαμβάνει τη μερική εκτροπή παραποτάμων του Αχελώου προς τους ταμιευτήρες του Ευήνου και του Μόρνου, οι οποίοι εξυπηρετούν την υδροδότηση της πρωτεύουσας.
Το συγκεκριμένο έργο περιλαμβάνει την κατασκευή σήραγγας μέσω της οποίας θα μεταφέρονται ετησίως 100 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού από την υδρολογική λεκάνη του Αχελώου. Η μεταφορά του νερού θα γίνεται βαρυτικά, χωρίς την ανάγκη ενεργοβόρων υποδομών, και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, θα διασφαλίσει την υδροδότηση της Αττικής για τα επόμενα 30 χρόνια.
Η Θεσσαλία και οι Αγροτικές Ανάγκες
Παράλληλα, η Θεσσαλία αντιμετωπίζει έντονες προκλήσεις όσον αφορά την άρδευση των αγροτικών εκτάσεων, οι οποίες εξαρτώνται από τις περιορισμένες ποσότητες νερού που υπάρχουν διαθέσιμες στην περιοχή. Η έλλειψη επαρκών υποδομών άρδευσης και οι παρατεταμένες περίοδοι ξηρασίας επιδεινώνουν την κατάσταση, καθιστώντας την εκτροπή του Αχελώου ζήτημα επιβίωσης για τη γεωργία.
Η Θεσσαλία έχει πιέσει επί χρόνια για την υλοποίηση αυτού του έργου, καθώς θεωρείται ζωτικής σημασίας για την οικονομική της ευημερία. Η τελευταία αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής ποταμών περιλαμβάνει τη μερική εκτροπή του Αχελώου προς τη Θεσσαλία ως συμπληρωματικό μέτρο, ωστόσο το πλήρες έργο παραμένει σε αναμονή.
Οι Αντιδράσεις στην Αιτωλοακαρνανία
Η Αιτωλοακαρνανία, όπου βρίσκεται η τεχνητή λίμνη των Κρεμαστών, η οποία σχεδιάζεται να αποτελέσει κομβικό σημείο της εκτροπής, αντιδρά έντονα στα σχέδια εκτροπής. Η τοπική οικονομία και οι ανάγκες υδροδότησης της περιοχής εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τον Αχελώο, και οι κάτοικοι ανησυχούν ότι η εκτροπή του νερού προς άλλες περιοχές θα τους στερήσει έναν κρίσιμο πόρο.
Επιπλέον, περιβαλλοντικές οργανώσεις και ειδικοί στη διαχείριση υδάτινων πόρων υπογραμμίζουν τους κινδύνους που μπορεί να προκαλέσει η εκτροπή. Η ροή του Αχελώου τροφοδοτεί σημαντικά οικοσυστήματα και η μείωση των υδάτων θα μπορούσε να προκαλέσει ανεπανόρθωτες ζημιές στην τοπική χλωρίδα και πανίδα.
Περιβαλλοντικές Αντιδράσεις και Ηθικά Ζητήματα
Η εκτροπή ποταμών είναι πάντα ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα, καθώς επηρεάζει άμεσα το φυσικό περιβάλλον και τις τοπικές κοινότητες. Η περιβαλλοντική οργάνωση Greenpeace, καθώς και άλλοι φορείς, εκφράζουν σοβαρές επιφυλάξεις σχετικά με τις επιπτώσεις που θα έχει το έργο στη βιοποικιλότητα της περιοχής και στην ισορροπία του οικοσυστήματος.
Οι αντιδράσεις δεν περιορίζονται μόνο στο περιβάλλον. Υπάρχει επίσης ανησυχία ότι το έργο δεν συνοδεύεται από έναν μακροπρόθεσμο σχεδιασμό διαχείρισης των υδάτινων πόρων. Η καθηγήτρια Υδρολογίας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, Μαρία Μιμίκου, δήλωσε ότι η εκτροπή αποτελεί μια βραχυπρόθεσμη λύση που δεν αντιμετωπίζει τις βαθύτερες ρίζες του προβλήματος, όπως η έλλειψη εκτιμήσεων για την ποσότητα του διαθέσιμου νερού.
Τεχνολογικές και Οικονομικές Προκλήσεις
Η κατασκευή της σήραγγας και των υποδομών για την εκτροπή του Αχελώου θεωρείται τεχνικά εφικτή, αλλά η χρηματοδότησή της αποτελεί μεγάλο ερώτημα. Μέχρι στιγμής, δεν έχει γίνει καμία συγκεκριμένη ανακοίνωση για το κόστος του έργου, ενώ παραμένει άγνωστο αν η χρηματοδότηση θα προέλθει από εθνικούς πόρους ή από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η επένδυση που απαιτείται για την υλοποίηση του έργου είναι τεράστια και η επιτυχία του εξαρτάται από την ικανότητα του κράτους να διαχειριστεί αποτελεσματικά τους διαθέσιμους πόρους. Παράλληλα, πρέπει να ληφθούν υπόψη οι κοινωνικές και περιβαλλοντικές συνέπειες, ώστε να μην δημιουργηθούν περισσότερα προβλήματα από αυτά που θα λύσει το έργο.
Συμπέρασμα: Ένα Εύθραυστο Ισοζύγιο
Το ζήτημα της εκτροπής του Αχελώου αποτελεί ένα σύνθετο και πολυδιάστατο πρόβλημα που επηρεάζει την υδροδότηση πολλών περιοχών της Ελλάδας. Ενώ η Αττική και η Θεσσαλία έχουν άμεσες ανάγκες, η Αιτωλοακαρνανία ανησυχεί για τις επιπτώσεις στην τοπική οικονομία και το περιβάλλον.
Η βιώσιμη διαχείριση των υδάτινων πόρων απαιτεί έναν ολοκληρωμένο σχεδιασμό που να λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες όλων των περιοχών και να προστατεύει το περιβάλλον. Το αν ο Αχελώος θα μπορέσει να «ξεδιψάσει» την Ελλάδα παραμένει ένα ερώτημα που δεν μπορεί να απαντηθεί μόνο με τεχνολογικές λύσεις, αλλά και με κοινωνική ευαισθησία και περιβαλλοντική υπευθυνότητα.
Φωτογραφίες και βίντεο από τον Βασίλη Γαλατά
Πηγές: NewMoney.gr, AgrinioPress.gr, Newsbeast.gr, TheIndicator.gr
