Από την 1η Απριλίου, οι ιδιοκτήτες, νομείς, επικαρπωτές, μισθωτές και υπομισθωτές οικοπέδων και λοιπών ακάλυπτων χώρων σε συγκεκριμένες περιοχές της χώρας υποχρεούνται να προχωρήσουν σε καθαρισμό των ιδιοκτησιών τους. Η υποχρέωση αυτή αποσκοπεί στην πρόληψη πυρκαγιών και καθορίζεται από την Πυροσβεστική Διάταξη υπ’ αριθμ. 20/2024 (ΦΕΚ 2695/Β’/09-05-2024). Οι περιοχές που εμπίπτουν σε αυτή την υποχρέωση περιλαμβάνουν περιοχές εντός εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων, περιοχές εντός ορίων οικισμών χωρίς εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο, εκτάσεις εντός ακτίνας 100 μέτρων από τα όρια των παραπάνω περιοχών κατόπιν ενημέρωσης της αρμόδιας δασικής υπηρεσίας, καθώς και εκτός σχεδίου γήπεδα με κτίσμα, για εκτάσεις που δεν υπάγονται στη δασική νομοθεσία σύμφωνα με τον δασικό χάρτη της περιοχής και με αντίστοιχη ενημέρωση της δασικής υπηρεσίας.
Ο καθαρισμός των οικοπέδων πρέπει να ολοκληρωθεί έως τις 30 Απριλίου και να διατηρείται καθ’ όλη τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, δηλαδή από 1 Μαΐου έως 31 Οκτωβρίου. Το σύνολο των προβλεπόμενων ενεργειών περιλαμβάνει υλοτομία και απομάκρυνση ξερών και σπασμένων δέντρων και κλαδιών, απομάκρυνση καύσιμης φυτικής ύλης όπως φύλλα και ξερά χόρτα, αποκλάδωση δέντρων και προσαρμογή του ύψους της κόμης, αραίωση θαμνώδους βλάστησης, απομάκρυνση εύφλεκτων και εγκαταλελειμμένων υλικών, καθώς και ασφαλή συλλογή και μεταφορά των υπολειμμάτων.
Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών καθαρισμού, απαιτείται η ηλεκτρονική υποβολή υπεύθυνης δήλωσης στην πλατφόρμα του Εθνικού Μητρώου (akatharista.apps.gov.gr), με χρήση κωδικών Taxisnet και δήλωση ΚΑΕΚ ή γεωγραφικών συντεταγμένων. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με την υποχρέωση υποβολής της δήλωσης, επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο ύψους 1.000 ευρώ. Επιπλέον, η υποβολή ψευδούς δήλωσης επισύρει ποινικές συνέπειες με κατώτατη ποινή φυλάκισης δύο ετών και χρηματική ποινή που, με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, μπορεί να φτάσει έως τις 54.000 ευρώ.
Αν διαπιστωθεί ότι δεν έχει πραγματοποιηθεί καθαρισμός, οι δήμοι μπορούν να παρέμβουν αυτεπάγγελτα, να προχωρήσουν στον καθαρισμό του χώρου και να καταλογίσουν το σχετικό κόστος στους υπόχρεους ιδιοκτήτες. Η δαπάνη καταγράφεται ως έσοδο του οικείου δήμου και εισπράττεται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.
Στο πλαίσιο αυτό, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ) επισήμανε ότι η καταληκτική ημερομηνία καθαρισμού και υποβολής δηλώσεων είναι ιδιαίτερα περιοριστική, ιδίως εν όψει των αργιών του Πάσχα και των δυσκολιών εξεύρεσης διαθέσιμων συνεργείων καθαρισμού. Ειδικά για ιδιοκτήτες που διαμένουν σε άλλες περιοχές ή δεν έχουν εύκολη πρόσβαση στα ακίνητά τους, ο χρονικός περιορισμός δημιουργεί αντικειμενικές δυσχέρειες. Παράλληλα, έχει σημειωθεί ότι σε συνθήκες υψηλής ζήτησης παρατηρείται αύξηση του κόστους καθαρισμού, με τους πολίτες να καλούνται να πληρώσουν υπέρογκα ποσά για την εκπλήρωση μιας υποχρέωσης που τους επιβάλλεται με αυστηρές κυρώσεις.
Η ΠΟΜΙΔΑ, μέσω επίσημης παρέμβασής της, υπογραμμίζει πως η ευθύνη της αποκομιδής και διαχείρισης της βιομάζας από τον καθαρισμό πρέπει να ανήκει αποκλειστικά στους δήμους. Όπως αναφέρεται, η μετακύλιση αυτής της αρμοδιότητας στους πολίτες δημιουργεί αδικαιολόγητα έξοδα και τεχνικά προβλήματα, καθώς οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν τις απαιτήσεις ούτε έχουν πρόσβαση σε κατάλληλες υποδομές ή εταιρείες διαχείρισης.
Ενδεικτικό της ευρύτερης κριτικής που ασκείται είναι και το γεγονός ότι πολλοί παρατηρούν πως πρόκειται για μια ακόμη πρωτοβουλία όπου η Πολιτεία μεταβιβάζει ευθύνες και κόστος τόσο στους ιδιώτες όσο και στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Πρόκειται για μια προσέγγιση που τα τελευταία χρόνια φαίνεται να αποκτά σταδιακά θεσμικό χαρακτήρα, με την κυβέρνηση να προκρίνει τη μεταβίβαση αρμοδιοτήτων διαχείρισης κινδύνου και πρόληψης πυρκαγιών σε ιδιώτες και δήμους, χωρίς την ανάλογη στήριξη ή πρόβλεψη πόρων. Η ανάληψη ευθύνης από τους δήμους για την εκτέλεση καθαρισμών σε μη συμμορφούμενα ακίνητα, καθώς και η υποχρέωση των πολιτών να οργανώνουν τεχνικές παρεμβάσεις ή να καλύπτουν κόστη σε περιβάλλον υψηλών απαιτήσεων και ελλείψεων, συνθέτουν ένα πεδίο πίεσης και ασάφειας.
Πηγές:
- Υ.Α. 21837 οικ. Φ.700.20/2024/2024 (ΦΕΚ 2695/Β` 9.5.2024) – ΕΛΙΝΥΑΕ
- Ακαθάριστα Οικόπεδα – OpenGov.gr
- Δήλωση καθαρισμού οικοπέδου – Gov.gr
