Ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ), που βρίσκεται σε φάση δημόσιας διαβούλευσης, παρουσιάζεται με φιλόδοξους στόχους για τη μείωση των τροχαίων ατυχημάτων κατά 30% έως το 2030. Παρά τις αλλαγές που εισάγει, όπως αυξομειώσεις στα πρόστιμα και προσωρινή αφαίρεση διπλώματος για σοβαρές παραβάσεις, περιλαμβάνει σημαντικές ελλείψεις που ενδέχεται να περιορίσουν την αποτελεσματικότητά του. Ο Κώστας Τζαχρήστας, γραμματέας του Σωματείου Εκπαιδευτών Οδηγών Αιτωλοακαρνανίας και μέλος του ΔΣ της Ομοσπονδίας Εκπαιδευτών Οδηγών Ελλάδας, αναδεικνύει κρίσιμα ζητήματα που παραμένουν εκτός του νέου πλαισίου.
Ένα από τα βασικά προβλήματα είναι η απουσία μέτρων για τη διαχείριση της οδήγησης υπό την επήρεια αλκοόλ ή ναρκωτικών ουσιών. Παρά τη σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για μηδενική ανοχή στο αλκοόλ, ο νέος ΚΟΚ δεν εισάγει σχετικές διατάξεις, αφήνοντας τη χώρα πίσω σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Επιπλέον, δεν υπάρχει πρόβλεψη για τη χρήση πατινιών, τα οποία συχνά χειρίζονται ανήλικοι χωρίς εκπαίδευση, ενώ έχουν καταγραφεί θανατηφόρα ατυχήματα που συνδέονται με αυτά.
Ο Τζαχρήστας υπογραμμίζει ότι ο νέος ΚΟΚ δεν αγγίζει θέματα όπως η εγκατάλειψη θυμάτων μετά από τροχαία, κάτι που αποτελεί σοβαρό ηθικό και νομικό ζήτημα. Παράλληλα, ενώ η μείωση του ορίου ταχύτητας στα 30 χλμ./ώρα στις κατοικημένες περιοχές θεωρείται βασικό μέτρο για την προστασία πεζών και ποδηλατών, ο νέος ΚΟΚ το εφαρμόζει μόνο σε περιορισμένες περιπτώσεις, αφήνοντας ανεπαρκή την προστασία σε πολυσύχναστες αστικές περιοχές.
Η προώθηση μιας πιο βιώσιμης καθημερινότητας μέσα από τη χρήση ποδηλάτου, τη βελτίωση των δημόσιων συγκοινωνιών και την εξυπηρέτηση των ατόμων με αναπηρίες παραμένει επίσης εκτός του νέου πλαισίου. Σύμφωνα με τον Τζαχρήστα, τα μέτρα αυτά είναι απαραίτητα για την κοινωνική συνοχή και τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας.
Ένα σημαντικό κενό που επισημαίνεται είναι η έλλειψη διαφανών διαδικασιών για την απόκτηση άδειας οδήγησης. Παρά τις εξαγγελίες, δεν έχει εφαρμοστεί ο νόμος για την τοποθέτηση καμερών στα οχήματα κατά τις εξετάσεις, γεγονός που θα μπορούσε να εξαλείψει τη διαφθορά και να βελτιώσει την αξιοπιστία της διαδικασίας. Ο Τζαχρήστας τονίζει ότι η ενσωμάτωση του ΚΟΚ στην εκπαιδευτική διαδικασία από τα σχολεία θα συνέβαλε καθοριστικά στη δημιουργία σωστής οδηγικής νοοτροπίας από νεαρή ηλικία.
Παράλληλα, ο νέος ΚΟΚ επικεντρώνεται σε αυξομειώσεις προστίμων, ενώ η αφαίρεση της άδειας οδήγησης για παραβάσεις, ανάλογα με τη σοβαρότητά τους, αποτελεί ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Ωστόσο, αυτό από μόνο του δεν αρκεί. Όπως σημειώνει ο Τζαχρήστας, η Ελλάδα διατηρεί υψηλά ποσοστά τροχαίων ατυχημάτων και παραβάσεων, καθιστώντας αναγκαία την εφαρμογή πιο ολιστικών μέτρων.
Η νοοτροπία των οδηγών και η συμπεριφορά τους στον δρόμο είναι βασικά στοιχεία για την επίτευξη του στόχου της μείωσης των τροχαίων. Ο νέος ΚΟΚ μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία για την αναμόρφωση της οδηγικής κουλτούρας στη χώρα, αρκεί να συνοδευτεί από ουσιαστικές και μακροπρόθεσμες παρεμβάσεις.
Συνοψίζοντας, ο νέος ΚΟΚ, αν και θέτει φιλόδοξους στόχους, παραμένει με σημαντικά κενά που υπονομεύουν την αποτελεσματικότητά του. Η ενίσχυση της διαφάνειας, η αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων, όπως τα πατίνια και η χρήση ουσιών, καθώς και η ενσωμάτωσή του στην εκπαιδευτική διαδικασία, είναι απαραίτητες για την επίτευξη ουσιαστικών αποτελεσμάτων.
