Ο Αμβρακικός Κόλπος, μια από τις σημαντικότερες οικολογικές περιοχές της Ελλάδας, βρίσκεται αντιμέτωπος με σοβαρούς κινδύνους που απειλούν τόσο τη φυσική του ισορροπία όσο και την επιβίωση των τοπικών κοινωνιών που εξαρτώνται από αυτόν. Στην καρδιά αυτής της περιβαλλοντικής κρίσης βρίσκεται η αμφιλεγόμενη επέκταση των υδατοκαλλιεργειών, η οποία προκαλεί έντονες αντιδράσεις από τους επαγγελματίες αλιείς της περιοχής, που αγωνίζονται για τη βιωσιμότητα του κόλπου και των δικών τους δραστηριοτήτων.
Η πρόσφατη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΕ), η οποία τέθηκε σε διαβούλευση το 2020, προτείνει την αύξηση της έκτασης των υδατοκαλλιεργειών στον Αμβρακικό από 424 σε 1.065 στρέμματα. Ωστόσο, οι εκπρόσωποι των επαγγελματιών αλιέων, όπως ο κ. Παύλος Χαραλάμπους, πρόεδρος του Συλλόγου ΑΚΤΑΙΟΝ, υποστηρίζουν πως η πραγματική έκταση ενδέχεται να ξεπεράσει τα 7.000 στρέμματα. Μια τέτοια εξέλιξη θα είχε καταστροφικές συνέπειες για το οικοσύστημα του κόλπου, το οποίο ήδη υποφέρει από χαμηλά επίπεδα οξυγόνου. Όπως επισημαίνει ο κ. Χαραλάμπους, η αυξημένη οργανική επιβάρυνση από τις υδατοκαλλιέργειες θα μπορούσε να μετατρέψει το 80% του βυθού σε μια “νεκρή ζώνη”, ακατάλληλη για οποιαδήποτε μορφή ζωής.
Η περιβαλλοντική επιβάρυνση δεν περιορίζεται μόνο στην έλλειψη οξυγόνου. Από την παραγωγή κάθε 10.000 τόνων ψαριών στις μονάδες υδατοκαλλιέργειας, εκλύονται στη θάλασσα 420 τόνοι φωσφόρου, ένας παράγοντας που δρα ως λίπασμα για το φυτοπλαγκτόν. Όταν το φυτοπλαγκτόν αποσυντίθεται, επιδεινώνει την κατάσταση, μειώνοντας περαιτέρω τα επίπεδα οξυγόνου και δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο που καταστρέφει τον θαλάσσιο βιότοπο.
Η κρίση αυτή έχει επίσης σοβαρές κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις. Οι επαγγελματίες αλιείς, οι οποίοι εξαρτώνται από τον Αμβρακικό για την επιβίωσή τους, βλέπουν τις αλιευτικές αποδόσεις τους να μειώνονται δραματικά. Οι υδροκλωβοί των υδατοκαλλιεργειών, πέρα από την περιβαλλοντική τους επίδραση, παγιδεύουν τα ψάρια, εμποδίζοντας τη φυσική τους ροή προς το Ιόνιο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη δραματική μείωση των αποθεμάτων ψαριών στις λιμνοθάλασσες και τον οικονομικό μαρασμό πολλών οικογενειών που εξαρτώνται από την αλιεία.
Η οικονομική πίεση είναι ήδη εμφανής, με αρκετούς αλιείς να εγκαταλείπουν το επάγγελμα λόγω των χαμηλών αποδόσεων. Όπως δηλώνει ο κ. Χρήστος Πάνου, μέλος των συλλόγων αλιέων της περιοχής, “δεν μπορούμε να ταΐσουμε τις οικογένειές μας”. Αυτή η κατάσταση έχει οδηγήσει στην κινητοποίηση πέντε συλλόγων επαγγελματιών αλιέων από την Άρτα, τον Αράχο, την Αμφιλοχία, τη Βόνιτσα – Άκτιο και την Πρέβεζα, οι οποίοι ζητούν την ενεργή συμμετοχή των τοπικών Δήμων και τη λήψη ψηφισμάτων στήριξης.
Ο αγώνας των αλιέων δεν περιορίζεται μόνο στην επαγγελματική τους επιβίωση, αλλά αφορά τη συνολική διάσωση του Αμβρακικού Κόλπου. Με την υποστήριξη τοπικών φορέων και την ευαισθητοποίηση της ευρύτερης κοινωνίας, επιδιώκουν να σταματήσουν την αλόγιστη επέκταση των υδατοκαλλιεργειών, προτείνοντας βιώσιμες λύσεις για τη διαχείριση του κόλπου.
Ο Αμβρακικός Κόλπος αποτελεί έναν πολύτιμο θησαυρό για την Ελλάδα, τόσο από οικολογική όσο και από οικονομική άποψη. Ωστόσο, η διατήρησή του απαιτεί συντονισμένες δράσεις και σεβασμό προς το φυσικό περιβάλλον. Η έκκληση των επαγγελματιών αλιέων να προστατεύσουμε τον κόλπο δεν είναι μόνο μια φωνή αγωνίας, αλλά και μια πρόσκληση για ανάληψη ευθύνης, ώστε ο Αμβρακικός να παραμείνει ζωντανός για τις επόμενες γενιές.
