Τα “Νικολοβάρβαρα”, το εορταστικό τριήμερο που ξεκινά στις 4 Δεκεμβρίου με τη γιορτή της Αγίας Βαρβάρας, συνεχίζεται στις 5 Δεκεμβρίου με τη γιορτή του Αγίου Σάββα και ολοκληρώνεται στις 6 Δεκεμβρίου με τη γιορτή του Αγίου Νικολάου, αποτελούν μια από τις σημαντικές περιόδους του έτους στο λαϊκό εορτολόγιο. Η σημασία τους αναδεικνύεται μέσα από λαογραφικές αναφορές και παροιμίες, όπως «Αϊ Βαρβάρα βαρβαρώνει, Αϊ Σάββας σαβαρώνει κι Αϊ Νικόλας παραχώνει», οι οποίες περιγράφουν την ένταση του κρύου που συνοδεύει αυτές τις ημέρες.
Ορίστε και μερικές ακόμα παραδοσιακές λαϊκές παροιμίες που υπάρχουν για τα Νικολοβάρβαρα:
• “Νικολίτσι, Βαρβαρίτσι, Σάββα τ’ ήθελες στη μέση;”
• “Απ’ τα Νικολοβάρβαρα αρχίζει κι ο χειμώνας!”
• “Τ’ άη-Νικολοβάρβαρα κι οι τοίχοι αποξυλώσανε!”
• “Νικολίτσα, Βαρβαρίτσα μπρος οπίσω ο χειμώνας.”
• “Τ’ άη Νικολοβάρβαρα κάνει νερά και χιόνια!”
• “Αγιά Βαρβάρα μίλησε κι ο Σάββας απλοήθη: Μαζώχτε ξύλα κι άχερα και σύρτε και στο μύλο τι Άγιο Νικόλας έρχεται τα χιόνια φορτωμένος!”
• “Η Αγιά Βαρβάρα γέννησε κι ο Άη-Σάββας το εδέχθη κι ο Άη-Νικόλας έτρεξε να πάει να το βαφτίσει” (το χιόνι)
• “Τα Νικολοβάρβαρα κατεβασιές και χιόνια, μπουράσκες και τελώνια!”
• “Τα Νικολοβάρβαρα σιμά στο σταύλο!”
Οι γιορτές αυτές έχουν παραδοσιακά συνδεθεί με την έναρξη του χειμώνα και τις προκλήσεις που αυτός επιφέρει, καθώς η παγωνιά και το χιόνι ήταν άλλοτε αναπόσπαστο κομμάτι αυτής της περιόδου. Σύμφωνα με την παράδοση, οι καιρικές συνθήκες των “Νικολοβάρβαρων” επηρέαζαν την εξέλιξη του καιρού μέχρι τα Χριστούγεννα. Παράλληλα, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ότι η κλιματική αλλαγή έχει διαφοροποιήσει τις συνθήκες, μειώνοντας τα χαρακτηριστικά δριμύς χειμώνες αυτής της περιόδου.
Μετά τα “Νικολοβάρβαρα”, ο Δεκέμβριος συνεχίζεται με πληθώρα γιορτών, κάποιες από τις οποίες έχουν ιδιαίτερη σημασία στη θρησκευτική και πολιτιστική ζωή των Ελλήνων.
Λίστα Γιορτών Δεκεμβρίου
- 4 Δεκεμβρίου: Αγίας Βαρβάρας
- Ονόματα: Βαρβάρα, Ρούλα, Βαρβαρίτσα
- 5 Δεκεμβρίου: Αγίου Σάββα
- Ονόματα: Σάββας, Σάβας, Σαββούλα
- 6 Δεκεμβρίου: Αγίου Νικολάου
- Ονόματα: Νικόλαος, Νικόλας, Νίκος, Νικολέτα
- 9 Δεκεμβρίου: Σύλληψις της Αγίας Άννης
- Ονόματα: Άννα, Αννίτα, Ανέζα
- 12 Δεκεμβρίου: Αγίου Σπυρίδωνος
- Ονόματα: Σπυρίδων, Σπύρος, Σπυριδούλα
- 13 Δεκεμβρίου: Αγίου Ευστρατίου
- Ονόματα: Ευστράτιος, Στρατής, Ευστρατία
- 15 Δεκεμβρίου: Αγίου Ελευθερίου
- Ονόματα: Ελευθέριος, Λευτέρης, Ελευθερία
- 17 Δεκεμβρίου: Αγίου Διονυσίου
- Ονόματα: Διονύσιος, Διονυσία, Νιόνιος
- 22 Δεκεμβρίου: Αναστασίας Φαρμακολύτριας
- Ονόματα: Αναστασία, Νατάσα, Τασία
- 25 Δεκεμβρίου: Χριστούγεννα
- Ονόματα: Εμμανουήλ, Μανώλης, Μανουέλα
- 26 Δεκεμβρίου: Σύναξις Υπεραγίας Θεοτόκου
Ο πλούσιος εορτολογικός χαρακτήρας του Δεκεμβρίου δεν αφορά μόνο τη θρησκευτική λατρεία, αλλά συνδέεται και με τη λαογραφική κληρονομιά, η οποία αποτυπώνεται σε παροιμίες, διηγήσεις και προλήψεις. Οι μέρες αυτές αποτελούν ευκαιρία για επανασύνδεση με την παράδοση και τη μνήμη του λαού μας, προσφέροντας ταυτόχρονα στιγμές χαράς και γιορτής.
