Από τον 19ο Αιώνα έως Σήμερα: Ο Φάρος της Βόνιτσας

Πηγή και φωτογραφίες από άρθρο του Στυλιανού Ντίνου

Με αφορμή την ημέρα των φάρων στις 18 Αυγούστου και κάποιες συζητήσεις στα social media, ας ξεκινήσουμε ένα ταξίδι στην ιστορία του φάρου της Βόνιτσας. Πολλοί τον αναφέρουν ως ένα γνωστό μνημείο της περιοχής, αλλά πόσο παλιός είναι πραγματικά;

Λίγα λόγια για τους Φάρους

Οι φάροι είναι ζωτικής σημασίας ναυτιλιακά εργαλεία που εκπέμπουν δυνατά φωτεινά σήματα, επισημαίνοντας συγκεκριμένες θαλάσσιες περιοχές και καθοδηγώντας τα πλοία με ασφάλεια κατά τη διάρκεια της νύχτας. Κάθε φάρος εκπέμπει ένα μοναδικό σήμα, το οποίο καταγράφεται στους ναυτικούς χάρτες και περιλαμβάνει πληροφορίες για την ένταση, τη διάρκεια και τη συχνότητα του φωτός, καθώς και την απόσταση από την οποία είναι ορατός. Υπάρχουν διάφοροι τύποι φάρων, όπως οι πυρσοί, οι φωτοσημαντήρες κτλ, που διακρίνονται για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους.

Οι κτιστοί φάροι διακρίνονται επίσης για την αρχιτεκτονική τους, που περιλαμβάνει κυκλικούς, οκταγωνικούς και τετράγωνους πύργους, και ποικίλες δομικές κατασκευές που συνδυάζουν λειτουργικότητα και ανθεκτικότητα.

Ιστορία του Φάρου της Βόνιτσας

Η ιστορία της παραλίας της Βόνιτσας είναι στενά συνδεδεμένη με την ανάπτυξη και την εξέλιξη της πόλης. Ο φάρος της Βόνιτσας, ένα χαρακτηριστικό σημείο της περιοχής, έπαιξε σημαντικό ρόλο στα παλαιότερα χρόνια και συνεχίζει να καθοδηγεί τα σκάφη μέχρι σήμερα. Αποτελεί ένα σταθερό και αναπόσπαστο κομμάτι της εικόνας της πόλης μας.

Στα τέλη του 19ου αιώνα, συγκεκριμένα το 1884, ο Δημήτριος Βικέλας πραγματοποίησε μια περιήγηση από την Ολυμπία μέχρι τη Νικόπολη, εισερχόμενος στον Αμβρακικό κόλπο και καταγράφοντας τις εντυπώσεις του από την περιοχή. Μέσω επιστολών που έστελνε σε φίλο του στη Γαλλία, περιέγραφε με λεπτομέρεια την παραλία της Βόνιτσας, οι οποίες δημοσιεύθηκαν το 1885 στο έργο «Από Νικοπόλεως ες Ολυμπίαν».

Η παραλία της Βόνιτσας ήταν τότε μια αδιαμόρφωτη ακτή, η οποία άρχισε να μεταμορφώνεται με τα έργα που προγραμματίστηκαν μετά την επίσκεψη του τότε Πρωθυπουργού Αλέξανδρου Κουμουνδούρου στη δεκαετία του 1870. Η προκυμαία της πόλης σχεδιάστηκε να καλύψει την ακτογραμμή από το σημερινό κατάστημα Θωμά Μιχαλάτου μέχρι τα ανατολικά όρια του μνημείου Ηρώων.

Για τη χρηματοδότηση των έργων, επιβλήθηκαν φόροι στα τελωνεία Βόνιτσας και Παλιοχαλιάς, καθώς και φόροι επί των διακινούμενων δερμάτων ζώων. Ωστόσο, τα έσοδα του Λιμενικού Ταμείου Βόνιτσας κατασπαταλήθηκαν, με αποτέλεσμα να χρειαστεί να ληφθεί δάνειο από Αγγλική Τράπεζα το 1890, το οποίο αποπληρώθηκε το 1983.

Η κατασκευή της προβλήτας άρχισε το 1882, αλλά λόγω οικονομικών δυσκολιών και καθυστερήσεων, το σημερινό φανάρι δεν κατασκευάστηκε μαζί με την παραδοσιακή παραλία. Το φανάρι ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 1910-1911, με τη ρίψη μεγάλων βράχων στη θάλασσα, και πιθανότατα άρχισε να λειτουργεί το 1913. Ο τελωνοφύλακας ήταν υπεύθυνος για το άναμμα του φάρου, ο οποίος αρχικά λειτουργούσε με πετρέλαιο.

Στη δεκαετία του ’50, τοποθετήθηκε ένας σύγχρονος φάρος Αγγλικής κατασκευής, ο οποίος λειτουργούσε με ειδικό καύσιμο, που συμπληρωνόταν ετησίως από το πολεμικό ναυτικό. Στη δεκαετία του ’50 επίσης κατασκευάστηκαν τρεις τουαλέτες πάνω στην προβλήτα του φάρου, οι οποίες είχαν απορροή απευθείας στη θάλασσα.

Η επιφάνεια του φάρου καλύφθηκε με τσιμέντο στις αρχές της δεκαετίας του ’60, ενώ στις μέρες μας καλύφθηκε με πέτρινη πλάκα.

Σήμερα

Στην πόλη μας, την Βόνιτσα, ο σημερινός φάρος είναι ένα ξεχωριστό κατασκεύασμα που δεσπόζει στην παραλιακή ζώνη, στην προκυμαία. Με βάση την υπηρεσία φάρων (https://yf.hellenicnavy.gr/), μάλλον κατατάσσεται σε Αυτόματο ηλιακό πυρσό με κεφαλή LED sealite (ευχαριστούμε τον αναγνώστη για την ενημέρωση), χωρίς κτίσμα. Δίνει μια αναλαμπή ανά 3 δευτερόλεπτα.

Πριν από μια δεκαετία, έγινε προσπάθεια τροφοδοσίας του φάρου με ρεύμα από φωτοβολταϊκό, το οποίο τοποθετήθηκε στην κορυφή του. Δυστυχώς, η μη συντήρηση της βάσης του φωτοδότη τον άφησε έρμαιο στους αέρηδες, που τελικά τον ξήλωσαν.

Η αρχιτεκτονική του είναι απλή αλλά επιβλητική, με έναν λευκό, κυκλικό πύργο που κορυφώνεται σε μια μεταλλική πλατφόρμα όπου βρίσκεται το φωτιστικό σύστημα. Ο πύργος ψηλά, είναι περιφραγμένος με κιγκλίδωμα για ασφάλεια σε όποιον εκτελεί κατά καιρούς εργασίες συντήρησης. Βρίσκεται σε έναν λιθόστρωτο μόλο που εκτείνεται στη θάλασσα, προσφέροντας μαγευτική θέα τόσο προς την πόλη όσο και προς το πέλαγος.

Μετά από αυτή την αναδρομή στο παρελθόν, παρατηρούμε ότι αν και ο φάρος της Βόνιτσας διατηρείται ως ένα διαχρονικό σύμβολο, οι μεταμορφώσεις του τον έχουν καταστήσει πρωτοπόρο στις σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις. Από το 1913, ο φάρος έχει εκσυγχρονιστεί και πλέον διαθέτει φως LED, ακολουθώντας τη σύγχρονη εποχή. Αυτή η προσαρμοστικότητα του φάρου στις νέες τεχνολογίες, ενώ παραμένει σταθερός στο ρόλο του ως καθοδηγητής των ναυτικών, μας οδηγεί και εμάς σε κάτι νέο μέσα από κάτι παλιό.

Ο φάρος της Βόνιτσας, με την πλούσια ιστορία του και τη συνεχή του εξέλιξη, συνεχίζει να αποτελεί ένα σημαντικό και μοντέρνο σύμβολο για την πόλη, διατηρώντας τη σύνδεση μεταξύ του παρελθόντος και του μέλλοντος, ακολουθώντας το σήμερα!