Η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) ολοκλήρωσε τις εργασίες του ετήσιου τακτικού συνεδρίου της στην πόλη της Αλεξανδρούπολη (6‑8 Νοεμβρίου 2025), με σαφές μήνυμα προς την κυβέρνηση και τους δήμους της χώρας για την ενίσχυση της αυτοδιοίκησης σε όρους πόρων, αρμοδιοτήτων και θεσμικής θωράκισης. Το συνέδριο, που συγκέντρωσε τη συμμετοχή ευρεία και από πολλούς αιρετούς δήμων απ’ όλη την Ελλάδα, ανέδειξε δύο βασικές διαστάσεις της λειτουργίας των δήμων: τη θεσμική και τη χρηματοδοτική ισχύ. Στην κεντρική του εισήγηση ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ, Λάζαρος Κυρίζογλου, υπογράμμισε ότι η τοπική αυτοδιοίκηση πρέπει να είναι «ισχυρή, λειτουργική, αποτελεσματική και κοντά στον πολίτη».
Στο συνέδριο τέθηκαν σε πρώτο πλάνο τα θεσμικά ζητήματα που αφορούν τους δήμους — όπως η αύξηση της χρηματοδότησης, η θεσμική ενίσχυση, η μετάβαση σε μορφές πολυεπίπεδης διακυβέρνησης όπου είναι σαφές «ποιος κάνει τι, πότε και με τι πόρους», σύμφωνα με τοποθέτηση του αντιπροέδρου της ΚΕΔΕ, Γρηγόρης Κωνσταντέλλος. Παράλληλα, ο δήμαρχος και υπεύθυνος της Επιτροπής Ψηφιακής Διακυβέρνησης της ΚΕΔΕ, Θανάσης Μαμάκος, παρουσίασε την πρόοδο στην ψηφιακή λειτουργία των δήμων και τα επόμενα βήματα για επέκταση των ψηφιακών υπηρεσιών προς τους πολίτες.
Στην ενότητα των οικονομικών, η ΚΕΔΕ αναφέρθηκε με στοιχεία στην κατάσταση που βιώνουν οι δήμοι: σύμφωνα με τον νόμο 3852/2010, οι δήμοι έχουν δικαίωμα σε έσοδα άνω των 8,1 δισ. €, ωστόσο η πραγματική απόδοση είναι περίπου 2,7 δισ. €, αφήνοντας ένα κενό της τάξης των 5,4 δισ. €. Η Ένωση ζητά άρση του πλαφόν χρηματοδότησης προς τους ΟΤΑ, κάλυψη του ενεργειακού κόστους των δήμων και των ΔΕΥΑ από τον κρατικό προϋπολογισμό, άμεση απόδοση των παρακρατηθέντων πόρων και ταχύτερη εκταμίευση των χρηματοδοτήσεων από το Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και τα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα.
Το συνέδριο έστρεψε επίσης το βλέμμα του σε ειδικά κρίσιμα ζητήματα της καθημερινότητας: η διαχείριση των υδάτων και η πράσινη διαχείριση των απορριμμάτων αναδείχθηκαν ως προτεραιότητες. Ο Β’ αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ, Γιάννης Παπαναστασίου, τόνισε την ανάγκη το νερό να παραμείνει δημόσιο αγαθό και χαιρέτισε τη δέσμευση για ενίσχυση 200 εκ. € προς τις ΔΕΥΑ. Ταυτόχρονα, υπογραμμίστηκε ότι οποιοδήποτε μοντέλο διαχείρισης απορριμμάτων πρέπει να δίνει προτεραιότητα στην ανακύκλωση και να μην επιβαρύνει περαιτέρω τους πολίτες.
Στην ατζέντα των φυσικών κινδύνων και της κλιματικής αλλαγής, η ΚΕΔΕ ανέδειξε την ανάγκη για σταθερή χρηματοδότηση της τοπικής αυτοδιοίκησης για πολιτική προστασία, εκπαιδευτικές δράσεις και ετοιμότητα σε επίπεδο δήμων. Η πρόκληση της λειψυδρίας, των απωλειών σε δίκτυα ύδρευσης και των πλημμυρών έγινε ξεκάθαρα θέμα, με έμφαση στην ανάγκη συντονισμού όλων των βαθμίδων διοίκησης.
Το συνέδριο δεν παρέλειψε να θίξει τις δυσκολίες των ορεινών και νησιωτικών δήμων: προτάθηκε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα για τη στήριξη των μικρών ορεινών δήμων και πολιτικές που διευκολύνουν την καθημερινότητα των κατοίκων σε αυτές τις περιοχές. Επίσης, η παραβατικότητα των νέων βρέθηκε στο επίκεντρο — δεν αντιμετωπίζεται μόνο με καταστολή, αλλά με δράσεις που επικεντρώνονται στο παιδί και στην κοινότητα, όπως εξήγησε ο πρόεδρος της αντίστοιχης επιτροπής της ΚΕΔΕ.
Τέλος, η ΚΕΔΕ ενόψει της κατάρτισης του προϋπολογισμού του 2026 έστειλε το μήνυμα ότι δεν πρόκειται για αίτημα αλλά για απαίτηση: τουλάχιστον 4,5 δισ. € θα πρέπει να διατεθούν αποκλειστικά για τις ανάγκες των δήμων. Επιπλέον, ψηφίστηκε από το συνέδριο ψήφισμα που προβλέπει συμβολικές δράσεις, όπως το ενδεχόμενο συμβολικού κλεισίματος δημαρχείων, αν δεν ανταποκριθούν οι αρμόδιοι φορείς.
Η στάση της κεντρικής κυβέρνησης απέναντι στην Τοπική Αυτοδιοίκηση τα τελευταία χρόνια χαρακτηρίζεται από περιορισμούς, υποχρηματοδότηση και έλλειψη θεσμικής ενίσχυσης, γεγονός που δημιουργεί την αίσθηση ότι αντιμετωπίζει τους δήμους όχι ως ισότιμους θεσμικούς εταίρους, αλλά ως διοικητικά παραρτήματα. Η απόσταση ανάμεσα στις εξαγγελίες και στις πραγματικές παροχές έχει μεγαλώσει, με αποτέλεσμα οι δήμοι να λειτουργούν σε περιβάλλον πίεσης, μειωμένων αρμοδιοτήτων και ανεπαρκών πόρων, ενώ καλούνται ταυτόχρονα να ανταποκριθούν σε ολοένα αυξανόμενες ανάγκες των τοπικών κοινωνιών.
Η συνοχή του μηνύματος είναι σαφής: οι δήμοι θέλουν αυτονομία, πόρους και σαφείς αρμοδιότητες για να λειτουργήσουν αποτελεσματικά. Η αυτοδιοίκηση δεν ζητά προνόμια, αλλά ζητά να έχει τη δυνατότητα να κάνει τη δουλειά της: να βρίσκεται «κοντά στον πολίτη», όπως λέει ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ. Η επόμενη φάση θα είναι η εφαρμογή: θα φανεί αν οι δεσμεύσεις μεταφράζονται σε πράξη — σε πόρους, σε υποδομές, σε ότι απαιτείται για να μη μένει η τοπική κοινωνία με τη συνήθη «λίστα αναμονής».
