Στη Βόνιτσα, σύμφωνα με στοιχεία, από το Εθνικό αστεροσκοπείο Αθηνών, καταγράφηκαν γύρω στα 150 mm βροχής, με τη μεγαλύτερη ένταση να σημειώνεται, χτες (21/11/2025), μετά τις πέντε το απόγευμα, μέσα σε λίγες ώρες συνεχόμενης καταιγίδας. Σε πρακτικό επίπεδο, αυτό σημαίνει πως σε κάθε τετραγωνικό μέτρο έπεσαν περίπου 150 λίτρα νερό.
Αν το μεταφέρουμε σε ένα απλό παράδειγμα, ένα μπαλκόνι 10 τετραγωνικών μέτρων δέχτηκε περίπου 1.500 λίτρα νερού, κυρίως μέσα σε ένα απόγευμα. Όταν τέτοιοι όγκοι συγκεντρώνονται σε μια χαμηλή πόλη δίπλα στη θάλασσα, με ήδη επιβαρυμένο έδαφος από προηγούμενες βροχές, το δίκτυο απορροής δοκιμάζεται έντονα.
Την ίδια στιγμή, στην Ήπειρο καταγράφηκαν ακόμη υψηλότερες τιμές. Μετεωρολογικοί σταθμοί σε περιοχές όπως τα Λεπιανά και η Ροδαυγή στην Άρτα ανέφεραν ποσότητες βροχόπτωσης που ξεπέρασαν τα 250–300 mm μέσα σε μία ημέρα, φτάνοντας σε ορισμένα σημεία κοντά στα 400 mm, σύμφωνα με τα δεδομένα του δικτύου meteo, όπως αυτά σχολιάστηκαν από τον μετεωρολόγο Θοδωρή Κολυδά. Οι τιμές αυτές είναι χαρακτηριστικές για να κατανοήσει κανείς την κλίμακα των φαινομένων στην ευρύτερη περιοχή. Ο Κολυδάς υπενθυμίζει, με βάση τα επίσημα Σχέδια Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας του Υπουργείου Περιβάλλοντος, ότι στην Ήπειρο υψηλό πλημμυρικό κίνδυνο παρουσιάζουν η πεδιάδα της Άρτας στον κάτω ρου του Αράχθου, η λεκάνη Αχέροντα–Μαργαριτίου, τμήματα της νότιας Κέρκυρας και άλλες χαμηλές αγροτικές και παράκτιες ζώνες με καλλιέργειες και οικισμούς πολύ κοντά στη στάθμη της θάλασσας. Σε τέτοιες περιοχές, ποσότητες της τάξης των 150–200 mm μέσα σε ένα 24ωρο θεωρούνται ικανές να προκαλέσουν σημαντικές πλημμύρες, ενώ όταν φτάνουμε στα 279–400 mm μιλάμε σχεδόν με βεβαιότητα για μεγάλης κλίμακας επεισόδια.
Η Βόνιτσα δεν αναφέρεται ονομαστικά στις συγκεκριμένες περιοχές, καθώς αυτά αφορούν διοικητικά την Ήπειρο. Ωστόσο, αν δούμε τα κριτήρια ευπάθειας, η πόλη έχει πολλά κοινά χαρακτηριστικά με τις ζώνες που περιγράφονται. Είναι χαμηλή, παράκτια, με γειτονιές που βρίσκονται πολύ κοντά στη στάθμη της θάλασσας και με μικρές κλίσεις στο εσωτερικό της. Περιοχές γύρω από το Δημοτικό Σχολείο και άλλα τμήματα της πόλης δυσκολεύονται να αποστραγγίσουν μεγάλους όγκους νερού, ειδικά όταν η βροχή πέφτει συμπυκνωμένη σε λίγες ώρες. Σε αυτό το περιβάλλον, τα 150 mm της πρόσφατης καταιγίδας δεν είναι απλώς μια ισχυρή βροχή, αλλά ποσότητα που πλησιάζει το εύρος των τιμών που, σύμφωνα με τις επίσημες επιστημονικές προσεγγίσεις, μπορούν να οδηγήσουν σε σοβαρές πλημμύρες σε ευάλωτες περιοχές. Αν το δούμε αριθμητικά, σε ένα στρέμμα γης – δηλαδή 1.000 τετραγωνικά μέτρα – τα 150 mm αντιστοιχούν σε 150.000 λίτρα νερού. Σε μια μικρή γειτονιά δέκα στρεμμάτων, αυτό σημαίνει περίπου 1.500.000 λίτρα μέσα σε ένα απόγευμα, με το έδαφος ήδη κορεσμένο και τα φρεάτια να καλούνται σε μικρό χρόνο να υποδεχθούν τεράστιους όγκους.
Το πώς ανταποκρίνονται οι υποδομές σε τέτοιες συνθήκες είναι ένα από τα βασικά ζητήματα που αναδεικνύονται. Η Βόνιτσα, όπως πολλές κωμοπόλεις που αναπτύχθηκαν σταδιακά μέσα στις δεκαετίες, δεν φαίνεται να έχει χτιστεί πάνω σε έναν συνολικό, σύγχρονο σχεδιασμό αποχέτευσης ομβρίων. Το δίκτυο των αγωγών, τα φρεάτια, οι φυσικοί αποδέκτες και οι διέξοδοι προς τη θάλασσα έχουν διαμορφωθεί σε διαφορετικές φάσεις, με αποτέλεσμα να υπάρχουν σημεία που δυσκολεύονται περισσότερο, ειδικά όταν η βροχή είναι έντονη. Στη δημόσια συζήτηση που ακολούθησε, ιδιαίτερα μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα, αρκετοί κάτοικοι της περιοχής διατύπωσαν επιφυλάξεις και κριτική. Κάποιοι συνδέουν τα πρόσφατα προβλήματα με έναν ευρύτερο τρόπο αντιμετώπισης φυσικών κινδύνων, αναφέροντας ενδεικτικά ότι και σε περιπτώσεις πυρκαγιών τίθενται ζητήματα πρόληψης, σχεδιασμού και έργων που δεν έχουν ολοκληρωθεί ή δεν αποδίδουν όπως προβλέπεται. Άλλοι εστιάζουν περισσότερο στην Αμβρακία Οδό, υποστηρίζοντας ότι δεν υπήρξε επαρκής μελέτη για το πού και πώς θα διοχετεύονται τα νερά, ότι η απορροή από τον δρόμο καταλήγει σε χείμαρρο που πιέζεται σε έντονες βροχοπτώσεις ή ότι οι υποδομές αποστράγγισης του έργου δεν επαρκούν για τα σημερινά δεδομένα. Συχνά, στις ίδιες αναρτήσεις γίνεται λόγος για φρεάτια που δεν λειτούργησαν σωστά – είτε λόγω έλλειψης καθαρισμού, είτε επειδή θεωρούνται λίγα – καθώς και για σημεία χωρίς επαρκή αναχώματα, όπου τα νερά ξεχειλίζουν εύκολα.
Οι τοποθετήσεις αυτές αποτυπώνουν την εικόνα από την πλευρά των κατοίκων και δείχνουν πού εντοπίζουν εκείνοι τα προβλήματα. Λειτουργούν ως ένδειξη ότι υπάρχει ανάγκη για πιο αναλυτικές, επίσημες απαντήσεις. Σε κάθε περίπτωση, όταν ένας οικισμός δέχεται βροχή της τάξης των 150 mm σε μία μέρα, η λειτουργία κάθε κρίκου της αλυσίδας – από το μικρότερο φρεάτιο μέχρι τον μεγαλύτερο αγωγό – γίνεται κρίσιμη. Αν κάποιο σημείο μπλοκάρει ή δεν έχει σχεδιαστεί για τέτοιους όγκους, η πίεση μεταφέρεται γρήγορα παρακάτω. Αν ένα ρέμα έχει στενέψει ή έχει επιβαρυνθεί από παρεμβάσεις, ο ρόλος του ως φυσικού αποδέκτη περιορίζεται. Αν η έξοδος προς τη θάλασσα βρίσκεται σε πολύ χαμηλό υψόμετρο, η απορροή γίνεται πιο δύσκολη όταν η στάθμη του Αμβρακικού είναι αυξημένη.
Την ώρα της καταιγίδας, η προτεραιότητα είναι η ασφάλεια: αποφυγή άσκοπων μετακινήσεων, ιδιαίτερη προσοχή σε σημεία με συσσώρευση νερού, απομάκρυνση από δρόμους που έχουν μετατραπεί σε ρέματα ή βρίσκονται κοντά σε χειμάρρους. Όταν όμως τα φαινόμενα κοπάσουν, μένει το ερώτημα τι μπορεί να γίνει μέχρι την επόμενη φορά.
Για τη Βόνιτσα, η κατεύθυνση φαίνεται σαφής: χρειάζεται μια ολιστική, τεκμηριωμένη μελέτη ομβρίων, με χαρτογράφηση των ευάλωτων ζωνών, αξιολόγηση του υφιστάμενου δικτύου και σχεδιασμό παρεμβάσεων που θα λαμβάνουν υπόψη όχι μόνο τις σημερινές, αλλά και τις μελλοντικές συνθήκες. Αυτό περιλαμβάνει την επανεξέταση της λειτουργίας των φρεατίων, την ενίσχυση αγωγών όπου απαιτείται, τη διαμόρφωση αναχωμάτων ή έργων προστασίας σε κρίσιμα σημεία.
Η εμπειρία από τις πρόσφατες βροχές στην Ήπειρο και τα δεδομένα που αναδεικνύει ο Θοδωρής Κολυδάς δείχνουν ότι ποσότητες βροχής που κάποτε θεωρούνταν «εξαίρεση» εμφανίζονται πλέον πιο συχνά. Αυτό δεν σημαίνει ότι κάθε επεισόδιο θα είναι καταστροφικό, αλλά ότι το περιθώριο για υποδομές που βασίζονται στην «καλή τύχη» μικραίνει.
Δείτε τις πηγες πιο κάτω
