Με βάση τις τελευταίες εξελίξεις στην Ευρώπη, η γρίπη των πτηνών αποτελεί και πάλι απειλή, με πρόσφατα κρούσματα να καταγράφονται σε διάφορες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της γειτονικής Βουλγαρίας. Η εξάπλωση του ιού προκαλεί ανησυχία, ιδιαίτερα λόγω της συχνής ανεύρεσης άγριων πτηνών νεκρών ή ημιθανών σε πολλές περιοχές. Η κατάσταση αυτή θέτει την Ελλάδα σε κίνδυνο επανεμφάνισης της ασθένειας, ειδικά ενόψει των μεταναστευτικών πτηνών που επισκέπτονται τη χώρα μας αυτή την εποχή.
Τι είναι η γρίπη των πτηνών;
Η γρίπη των πτηνών είναι μια σοβαρή ιογενής ασθένεια που προσβάλλει κυρίως τα πτηνά, αλλά μπορεί να μεταδοθεί και σε άλλα ζώα, ακόμη και στον άνθρωπο. Ο ιός μπορεί να εμφανιστεί σε ήπια ή σοβαρή μορφή, με την υψηλής παθογονικότητας μορφή να προκαλεί σοβαρά κρούσματα θνησιμότητας στα πτηνά. Στην Ευρώπη, η μετάδοση της γρίπης γίνεται κυρίως μέσω των άγριων μεταναστευτικών πτηνών, τα οποία μεταφέρουν τον ιό από χώρα σε χώρα κατά τις εποχικές τους μετακινήσεις.
Η παρουσία του ιού σε άγρια πτηνά δεν είναι πρωτόγνωρη, ωστόσο η αυξανόμενη συχνότητα εύρεσης άρρωστων ή νεκρών πτηνών, ειδικά σε υγροβιότοπους και κοντά σε υδάτινες συλλογές, αποτελεί λόγο ανησυχίας. Επιπλέον, καταγράφονται ολοένα και περισσότερα περιστατικά μετάδοσης του ιού σε θηλαστικά, όπως τα μηρυκαστικά και τα μινγκ, εντείνοντας τον κίνδυνο εξάπλωσης της ασθένειας.
Προληπτικά μέτρα για την αποτροπή μετάδοσης
Για να προστατευθούν οι εκτροφές πουλερικών και τα άλλα πτηνά σε αιχμαλωσία, είναι ζωτικής σημασίας η λήψη μέτρων βιοασφάλειας. Οι εκτροφείς πρέπει να διασφαλίσουν ότι τα πουλερικά τους δεν έρχονται σε άμεση ή έμμεση επαφή με άγρια πτηνά, τα οποία ενδέχεται να είναι φορείς του ιού. Τα μέτρα βιοασφάλειας περιλαμβάνουν:
- Περιορισμός κίνησης πτηνών: Οι εκτροφές πρέπει να περιορίζουν την επαφή των πουλερικών με το εξωτερικό περιβάλλον, ιδιαίτερα σε περιοχές κοντά σε υγροβιότοπους.
- Καθαρισμός και απολύμανση: Οι χώροι διαμονής των πουλερικών πρέπει να καθαρίζονται τακτικά, ενώ τα οχήματα που μεταφέρουν πουλερικά ή αυγά πρέπει να απολυμαίνονται μετά από κάθε χρήση.
- Απαγόρευση εκτροφής σε ανοιχτούς χώρους: Σε περιοχές κοντά σε υδατοσυλλογές, ποταμούς ή λίμνες, η διατήρηση πουλερικών σε ανοιχτούς χώρους απαγορεύεται, εκτός αν οι εγκαταστάσεις είναι καλυμμένες και περιφραγμένες σωστά.
Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων έχει αναρτήσει λεπτομερείς οδηγίες και συμβουλές για τα μέτρα βιοασφάλειας στην επίσημη ιστοσελίδα του. Είναι σημαντικό οι εκτροφείς να ενημερώνονται και να εφαρμόζουν πιστά αυτές τις οδηγίες για την αποφυγή εξάπλωσης του ιού στις εκτροφές τους.
Ποιος είναι ο ρόλος των αρμόδιων αρχών και φορέων;
Οι κτηνιατρικές αρχές και οι ιδιωτικοί φορείς που ασχολούνται με την προστασία των άγριων πτηνών, όπως οι κυνηγοί και οι ορνιθολογικές οργανώσεις, έχουν έναν κρίσιμο ρόλο στην παρακολούθηση και τον έλεγχο της γρίπης των πτηνών. Αυτοί οι φορείς καλούνται να ενημερώνουν άμεσα τις κτηνιατρικές αρχές για κάθε εύρεση νεκρών ή ημιθανών πτηνών, ειδικά αν αυτά ανήκουν σε είδη υψηλού κινδύνου.
Σε περίπτωση εντοπισμού τέτοιων πτηνών, πρέπει να λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας, όπως η χρήση γαντιών και η καθαριότητα των χεριών μετά από κάθε επαφή. Επιπλέον, οι υπεύθυνοι πρέπει να συλλέγουν και να παραδίδουν τα δείγματα στα αρμόδια εργαστήρια για περαιτέρω ανάλυση.
Αντίκτυπος και κίνδυνοι για τα θηλαστικά
Η γρίπη των πτηνών δεν περιορίζεται μόνο στα πτηνά, αλλά επηρεάζει και θηλαστικά. Τον τελευταίο καιρό έχουν καταγραφεί κρούσματα σε μινγκ, αιλουροειδή και άλλα ζώα, γεγονός που εγείρει περαιτέρω ανησυχίες για την εξάπλωση του ιού. Ο ιός μπορεί να μεταδοθεί από τα μολυσμένα πτηνά σε θηλαστικά μέσω άμεσης επαφής ή μέσω κατανάλωσης μολυσμένων τροφών.
Για να μειωθεί ο κίνδυνος μόλυνσης των θηλαστικών, οι αρμόδιες αρχές συνιστούν τη χρήση προστατευτικών μέτρων από τους επαγγελματίες που εργάζονται σε άμεση επαφή με τα ζώα αυτά. Το Υπουργείο Υγείας προτείνει τον εμβολιασμό κατά της εποχικής γρίπης για τις ομάδες υψηλού κινδύνου, όπως κτηνιάτρους, πτηνοτρόφους και εργαζόμενους σε σφαγεία.
