Η διαχείριση των απορριμμάτων αποτελεί ένα από τα πιο επίκαιρα ζητήματα για την τοπική αυτοδιοίκηση και την περιβαλλοντική πολιτική στην Ελλάδα. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος ανακοινώνει νέες ρυθμίσεις που πρόκειται να φέρουν αλλαγές τόσο σε τοπικό όσο και σε πανελλαδικό επίπεδο, με στόχο τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της συμμόρφωσης των δήμων με τους κανονισμούς.
Με την εισαγωγή ενός πολυνομοσχεδίου, το οποίο αναμένεται να τεθεί σε διαβούλευση στις αρχές του φθινοπώρου, το Υπουργείο Περιβάλλοντος στοχεύει να ενισχύσει τη διαχείριση απορριμμάτων, αντιμετωπίζοντας ταυτόχρονα τις αδυναμίες που έχουν παρατηρηθεί σε ορισμένους δήμους. Οι νέες ρυθμίσεις αφορούν σε μεγάλο βαθμό τη βελτίωση της συμμόρφωσης με τις ευρωπαϊκές οδηγίες, αλλά και την προώθηση της ανακύκλωσης και της διαφάνειας στη διαχείριση των απορριμμάτων.
Παρέμβαση του Υπουργείου σε Περιπτώσεις Μη Συμμόρφωσης
Ένα από τα κεντρικά στοιχεία του πολυνομοσχεδίου είναι η δυνατότητα του Υπουργείου Περιβάλλοντος να παρεμβαίνει απευθείας σε περιπτώσεις δήμων που παρουσιάζουν φτωχές επιδόσεις στη διαχείριση των απορριμμάτων. Ιδιαίτερα όταν υπάρχει παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως σε περιπτώσεις λειτουργίας παράνομων χωματερών, το Υπουργείο θα έχει τη δυνατότητα να διατάξει τον γενικό γραμματέα Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων να υλοποιήσει τα απαραίτητα έργα και δράσεις. Αυτό θα συμβαίνει όταν οι δήμοι ή οι συλλογικοί φορείς διαχείρισης απορριμμάτων (ΦΟΔΣΑ) αδυνατούν ή αρνούνται να συμμορφωθούν με τις επιταγές του περιφερειακού σχεδιασμού.
Ιδιώτες στην Ανακύκλωση σε Μικρούς Δήμους
Οι νέες ρυθμίσεις εισάγουν επίσης τη δυνατότητα ανάθεσης της ανακύκλωσης σε ιδιώτες για δήμους με μικρό πληθυσμό, κυρίως σε ορεινές και νησιωτικές περιοχές με λιγότερους από 10.000 κατοίκους. Αυτή η πρωτοβουλία, που έχει εφαρμοστεί με επιτυχία σε περιοχές όπως η Τήλος, επιδιώκει να εξασφαλίσει την ορθολογική διαχείριση των αποβλήτων, παρά το υψηλό κόστος που ενδέχεται να επιφέρει. Τα έξοδα θα καλυφθούν από το κράτος, διευκολύνοντας έτσι την υλοποίηση βιώσιμων λύσεων ακόμη και στους πιο απομακρυσμένους δήμους.
Συγχωνεύσεις Φορέων Διαχείρισης Απορριμμάτων
Σημαντικές αλλαγές προβλέπονται και στη δομή των ΦΟΔΣΑ, με τη συγχώνευση φορέων σε διάφορες περιφέρειες της χώρας. Στόχος αυτής της κίνησης είναι η ενίσχυση της αποδοτικότητας και η μείωση των λειτουργικών δαπανών, ενώ οι δήμοι θα συμμετέχουν ως μέτοχοι στους νέους φορείς βάσει του πληθυσμού τους. Η δημιουργία μεγαλύτερων και πιο ισχυρών οργανισμών αναμένεται να ενισχύσει τη διαχείριση απορριμμάτων και να αντιμετωπίσει αποτελεσματικότερα τα προβλήματα που σχετίζονται με τη χρηματοδότηση και την εφαρμογή των σχετικών έργων.
Ενίσχυση της Ανακύκλωσης και της Διαφάνειας
Μια άλλη σημαντική πτυχή του πολυνομοσχεδίου είναι οι αλλαγές στο σύστημα επιστροφής – εγγύησης (DRS) για τις φιάλες νερών, αναψυκτικών και ποτών. Το νέο σύστημα θα περιορίζεται μόνο σε φιάλες από πλαστικό και αλουμίνιο, ενώ το γυαλί θα συνεχίσει να ανακυκλώνεται μέσω των μπλε κάδων. Παράλληλα, καταργείται η δυνατότητα δημιουργίας πολλαπλών συστημάτων DRS, κάτι που θεωρείται θετική εξέλιξη, καθώς αποφεύγονται οι δυσλειτουργίες και η σύγχυση που θα προκαλούσε στους πολίτες η ύπαρξη διαφορετικών συστημάτων.
Επιπλέον, η έναρξη λειτουργίας του συστήματος DRS μετατίθεται για το τέλος του 2025, προσφέροντας περισσότερο χρόνο για την προσαρμογή και την οργάνωση των υποδομών που απαιτούνται. Η καθυστέρηση αυτή αναμένεται να επιτρέψει στους δήμους και τις επιχειρήσεις να προετοιμαστούν καλύτερα και να αποφύγουν προβλήματα που θα μπορούσαν να προκύψουν από την άμεση εφαρμογή του συστήματος.
Μέτρα για την Πάταξη της Εισφοροδιαφυγής
Το πολυνομοσχέδιο εισάγει επίσης αυστηρότερα μέτρα για την πάταξη της εισφοροδιαφυγής στις ανακυκλώσεις. Οι εταιρείες που παράγουν ή εισάγουν συσκευασίες θα υποχρεούνται πλέον να εγγράφονται στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποβλήτων, προκειμένου να εγγραφούν στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο (ΓΕΜΗ). Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι μια εταιρεία δεν έχει συμμορφωθεί με αυτήν την υποχρέωση, θα επιβάλλονται κυρώσεις για τη συμμόρφωση. Αυτό το μέτρο αναμένεται να ενισχύσει τη διαφάνεια και να διασφαλίσει ότι όλες οι επιχειρήσεις θα συμβάλλουν στη χρηματοδότηση των συστημάτων ανακύκλωσης.
Νέα Συλλογή Πλαστικών Συσκευασιών Φυτοφαρμάκων
Τέλος, το πολυνομοσχέδιο προβλέπει τη δημιουργία ενός νέου συστήματος για τη συλλογή και διαχείριση των πλαστικών συσκευασιών φυτοφαρμάκων. Η ανάγκη για αυτή τη ρύθμιση προκύπτει από την κοινοτική νομοθεσία και αναμένεται να ενισχύσει την περιβαλλοντική προστασία στις αγροτικές περιοχές. Η δημιουργία ενός συλλογικού συστήματος για τη διαχείριση αυτών των αποβλήτων θα διασφαλίσει ότι οι αγρότες θα έχουν στη διάθεσή τους τις κατάλληλες υποδομές για τη σωστή διαχείριση των πλαστικών συσκευασιών, αποφεύγοντας έτσι την ανεξέλεγκτη απόρριψή τους στο περιβάλλον.
Τι σημαίνει για την Αιτ/νια
Οι νέες ρυθμίσεις που προωθεί το Υπουργείο Περιβάλλοντος για τη διαχείριση των απορριμμάτων θα έχουν σημαντικές επιπτώσεις και στην Αιτωλοακαρνανία, όπως και σε άλλες περιοχές της Δυτικής Ελλάδας. Πιο συγκεκριμένα, η Αιτωλοακαρνανία, η οποία περιλαμβάνεται στον νέο Σύνδεσμο Διαχείρισης Δυτικής Ελλάδας, θα δει αλλαγές στη δομή και τη λειτουργία της διαχείρισης απορριμμάτων.
Ο νέος φορέας θα προκύψει από τη συγχώνευση των ΦΟΔΣΑ της Αχαΐας, της Ηλείας και της Αιτωλοακαρνανίας, υπό την ονομασία «Σύνδεσμος Διαχείρισης Δυτικής Ελλάδας». Η δημιουργία αυτού του μεγαλύτερου οργανισμού αποσκοπεί στην αύξηση της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας στη διαχείριση των απορριμμάτων σε περιφερειακό επίπεδο. Για την Αιτωλοακαρνανία, αυτό σημαίνει ότι θα ενισχυθεί η συνεργασία με τους γειτονικούς νομούς, Αχαΐα και Ηλεία, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερη οργάνωση και κατανομή των πόρων.
Η συμμετοχή των δήμων της Αιτωλοακαρνανίας στον νέο φορέα θα βασίζεται στον πληθυσμό τους, κάτι που θα επηρεάσει το βαθμό συμμετοχής τους στη λήψη αποφάσεων και στη διαχείριση των πόρων. Αυτό ενδέχεται να οδηγήσει σε βελτίωση της απόδοσης των υπηρεσιών διαχείρισης απορριμμάτων, ενώ παράλληλα θα απαιτεί από τους δήμους να είναι πιο συνεπείς στις οικονομικές τους υποχρεώσεις.
Επιπλέον, η δυνατότητα ανάθεσης της ανακύκλωσης και της διαχείρισης βιοαποβλήτων σε ιδιώτες σε μικρούς και απομακρυσμένους δήμους θα μπορούσε να αποτελέσει μια θετική εξέλιξη για περιοχές της Αιτωλοακαρνανίας με λιγότερους από 10.000 κατοίκους. Αυτό θα επιτρέψει τη βελτίωση της αποκομιδής και διαχείρισης απορριμμάτων σε περιοχές όπου η πρόσβαση σε τέτοιες υπηρεσίες μπορεί να είναι περιορισμένη, ενώ τα έξοδα θα καλυφθούν από το κράτος, μειώνοντας την οικονομική επιβάρυνση των μικρών δήμων.
Τέλος, οι αλλαγές στο σύστημα επιστροφής και εγγύησης φιαλών θα επηρεάσουν και τους κατοίκους της Αιτωλοακαρνανίας, καθώς η νέα νομοθεσία θα απαιτεί προσαρμογή στις διαδικασίες ανακύκλωσης, ενισχύοντας την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση και τη συμμετοχή των πολιτών στην ανακύκλωση.
Οι νέες ρυθμίσεις του Υπουργείου Περιβάλλοντος για τη διαχείριση των απορριμμάτων αποσκοπούν στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των δήμων, την προώθηση της ανακύκλωσης και την ενίσχυση της διαφάνειας στη διαχείριση των απορριμμάτων. Παρά τις προκλήσεις που ενδέχεται να προκύψουν, οι αλλαγές αυτές αποτελούν ένα σημαντικό βήμα προς τη διασφάλιση ενός βιώσιμου περιβάλλοντος και την επίτευξη των στόχων της κυκλικής οικονομίας.
